Թթուների ստացումը և քիմիական հատկությունները

Թթուների ստացման եղանակները

Անթթվածին թթուները ստացվում են համապատասխան գազային ջրածնային միացությունները ջրում լուծելով, իսկ գազային ջրածնային միացությունները ստացվում են

ա) ջրածնի և համապատասխան ոչ մետաղի անմիջական փոխազդեցությունից.

\begin{array}{l} H_{2} + F_{2} = 2 HF \\ H_{2} + {Br}_{2} = 2 HBr \\ H_{2} + S = H_{2} S \\ H_{2} + {Cl}_{2} = 2 HCl \end{array}

բ) համապատասխան աղի և մեկ այլ` ավելի ուժեղ թթվի փոխազդեցությունից.

\begin{array}{l} FeS + H_{2} S O_{4} = FeS O_{4} + H_{2} S ↑ \\ NaCl (պինդ) + H_{2} S O_{4} (խիտ) = NaHS O_{4} + HCl ↑ (լաբորատոր եղանակ) \\ 2 NaCl (պինդ) + H_{2} S O_{4} (խիտ) = {Na}_{2} S O_{4} + 2 HCl ↑ (արդյունաբերական եղանակ) \end{array}

գ) որոշ այլ փոխազդեցություններից։

Օրինակ՝ ավելի ակտիվ ոչ մետաղները դուրս են մղում պակաս ակտիվները
համապատասխան թթուներից.

\begin{array}{l} 2 HJ + {Br}_{2} = 2 HBr + J_{2} \\ H_{2} S + {Cl}_{2} = 2 HCl + S \\ H_{2} S + {Cl}_{2} = 2 HCl + S \end{array}

Թթվածնային թթուների ստացման հիմնական եղանակ (համապատասխան օքսիդի ու ջրի փոխազդեցությունն արդեն նշվել է «Ջրածին» և «Օքսիդներ» թեմաներում):

Թթվածնային թթու է ստացվում նաև այդ թթվի աղի և այլ թթվի փոխազդեցությունից,
եթե.

ա) ստացվող թթուն, փոխազդող թթվի համեմատ` ցնդող է.

NaN O_{3} + H_{2} S O_{4} = NaH {SO}_{4} + HN O_{3}

բ) որպես ռեակցիայի արգասիք՝ ջրում անլուծելի աղ կամ թթու է առաջանում.

{Na}_{2} Si O_{3} + 2 HN O_{3} = H_{2} Si O_{3} ↓ + 2 NaN O_{3}

Թթուների քիմիական հատկությունները

Թթուների որոշ քիմիական հատկություններին (փոխազդեցությունը մետաղների ու մետաղների օքսիդների հետ) հանգամանորեն անդրադարձել ենք «Ջրածին» և «Թթվածին» թեմաներում։ Ուստի այստեղ կներկայացնենք թթուներին բնորոշ այլ հատկությունները:

\(1\).Թթուների փոխազդեցությունը հայտանյութերի հետ.

Բոլոր թթուների ջրային լուծույթները գունավորում են հայտանյութեր՝

լակմուսը` կարմիր, մեթիլօրանժը` մուգ վարդագույն, իսկ ֆենոլֆտալեինը թթուներում չի գունավորվում:

\(2.\) Թթուների և հիմքերի փոխազդեցությունը

Թթուներին առավել բնորոշ է հիմքերի (ինչպես ալկալիների, այնպես էլ` ջրում չլուծվող) հետ փոխազդեցությունը` չեզոքացման ռեակցիան, որի հետևանքով առաջանում է աղ և ջուր.