![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/nkar.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/lala1.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/lala2.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/text11.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/text12.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/text13.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/text0.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/zang1.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/zang2.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/check.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/text21.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/check.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/text22.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/check.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/text23.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/logo.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/hamar.png)
Ռացիոնալ կողերով ուղղանկյունանիստի ծավալը
Մենք գիտենք, թե ինչպես հաշվել ուղղանկյունանիստի (կամ խորանարդի) ծավալը, եթե նրա կողերի երկարությունները բնական թվեր են` , որտեղ բնական թվերը ուղղանկյունանիստի կողերի երկարություններն են:
![r.png](https://resources.cdn.imdproc.am/e14776f1-b394-4ff3-8630-5d3e8b05afc0/r.png)
Իսկ ինչպե՞ս հաշվել ծավալը, եթե կողերի երկարությունները կոտորակային թվեր են:
Օրինակ
Դիտարկենք այս խորանարդը, որի բոլոր կողերի երկարությունները \(1\) սմ են:
![rubo.png](https://resources.cdn.imdproc.am/d0ec48f9-61ec-4ee4-ad35-461928ea3c35/rubo.png)
Մեծ խորանարդը բաժանված է \(3\) շերտի: Յուրաքանչյուր շերտում կա \(9\) փոքր խորանարդիկ: Արդյունքում, մեծ խորանարդը բաժանված է \(27 = 3·9\) հավասար փոքր խորանարդիկների:
Փոքր խորանարդիկի կողը \(3\) անգամ փոքր է մեծ խորանարդի կողից, և քանի որ մեծ խորանարդի կողի երկարությունը \(1\) սմ է, ապա փոքր խորանարդիկի կողի երկարությունը կլինի սմ:
Հաշվենք մեծ խորանարդի ծավալը:
Քանի որ սմ, ապա սմ²
Քանի որ մեծ խորանարդը բաղկացած է \(27\) իրար հավասար փոքր խորանարդիկներից, ապա յուրաքանչյուր խորանարդիկի ծավալը հավասար կլինի սմ²:
Նկատում ենք, որ սմ², և քանի որ փոքր խորանարդիկի բոլոր կողերը սմ են, ապա համոզվում ենք, որ բանաձևը ճիշտ է նաև այս դեպքում:
Նույն եզրակացությանն ենք գալիս նաև հետևյալ դեպքում:
Օրինակ
Նորից դիտարկենք նույն սմ կողերով խորանարդը, որն այս անգամ բաժանված է \(36 = 12·3\) փոքր մասերի: Այս դեպքում դրանք փոքր զուգահեռանիստեր են:
![Tilpums3.png](https://resources.cdn.imdproc.am/af77d7e0-2441-4c68-9766-692c8090dbac/Tilpums3.png)
Փոքր զուգահեռանիստերի կողերը հավասար են՝ սմ, սմ և սմ:
Արդեն գիտենք, որ մեծ խորանարդի ծավալը սմ² է:
Քանի որ այս անգամ մեծ խորանարդը բաժանված է \(36\) հավասար զուգահեռանիստների, ապա սմ²
Նկատում ենք, որ , և նորից բանաձևը ճիշտ է:
Ուղղանկյունանիստի ծավալի հաշվման բանաձևերը
Այսպիսով, իմանալով զուգահեռանիստի երեք կողերը՝ չափումները, կարողանում ենք հաշվել ուղղանկյունանիստի ծավալը:
բանաձևը ճիշտ է ցանկացած ռացիոնալ կողերով զուգահեռանիստի դեպքում:
Նկատի ունենալով, որ -ն ուղղանկյունանիստի հիմքի մակերեսն է (նայիր առաջին նկարին), իսկ -ն՝ բարձրությունը, ապա
Ուղղանկյունանիստի ծավալը հավասար է նրա հիմքի մակերեսի և բարձրության արտադրյալին՝
Ծավալի չափման միավորները
Ծավալի չափման միավորներն են՝
Աղբյուրները
Բ. Նահապետյան, Ա. Աբրահամյան, Մաթեմատիկա 6-րդ դասարան, ՄԱՆՄԱՐ, 2012: