![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/nkar.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/lala1.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/lala2.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/text11.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/text12.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/text13.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/text0.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/zang1.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/zang2.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/check.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/text21.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/check.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/text22.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/check.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/text23.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/logo.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/hamar.png)
Ոչ բևեռային և բևեռային կովալենտային կապեր
Եթե կովալենտային կապն առաջանում է նույն տարրի երկու ատոմների միջև, ապա այն կոչվում է ոչ բևեռային կովալենտային կապ:
Օրինակ ջրածնի մոլեկուլում կովալենտային կապն առաջանում է \(s-\) ատոմային օրբիտալների \(s-s\) փոխծածկմամբ:
![Безымянный.png](https://resources.cdn.imdproc.am/3024db01-62e8-4203-8d07-ac5ffb1b6d1d/%D0%91%D0%B5%D0%B7%D1%8B%D0%BC%D1%8F%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B9.png)
Կամ՝
![d0cf71c0_fcf3_0130_c7fa_12313d0128c8.jpg](https://resources.cdn.imdproc.am/ad16cd86-a41c-4402-a128-412cb78ae34e/d0cf71c0_fcf3_0130_c7fa_12313d0128c8.jpg)
![image027 — копия (3).jpg](https://resources.cdn.imdproc.am/23d8d71a-2882-4e96-9fc9-65fce3e5677f/image027%20%E2%80%94%20%D0%BA%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%8F%20%283%29.jpg)
Քլորի, ֆտորի մոլեկուլներում կովալենտային կապն առաջանում է \(p-\) ատոմային օրբիտալների \(p-p\) փոխծածկմամբ:
![8020a6ed0a536dbea47ca154ed932b6392ffb72f.gif](https://resources.cdn.imdproc.am/6189d995-537b-4ed8-9307-b2cf3f4739f8/8020a6ed0a536dbea47ca154ed932b6392ffb72f.gif)
![1e14db70_fcf5_0130_956c_12313d00e491.jpg](https://resources.cdn.imdproc.am/1bdd0d4f-2983-4d79-9f47-f42b31aa6c8b/1e14db70_fcf5_0130_956c_12313d00e491.jpg)
![image027 — копия (2).jpg](https://resources.cdn.imdproc.am/e41f382e-6443-4808-97df-de7a6521b7e5/image027%20%E2%80%94%20%D0%BA%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%8F%20%282%29.jpg)
Ընդհանրացված էլեկտրոնային զույգը կամ օրբիտալների փոխծածկի տիրույթը գտնվում է միջուկներից հավասար հեռավորության վրա, բացասական լիցքը երկու միջուկների միջև բաշխվում է համաչափորեն, այսինքն՝ լիցքերի բևեռացում տեղի չի ունենում:
Ոչ բևեռային կովալենտային կապ առկա է, հիմնականում, պարզ նյութերի մոլեկուլներում, սակայն, այդպիսի կապ կարող է լինել նաև բարդ նյութերի մոլեկուլներում:
Օրինակ՝ ջրածնի պերօքսիդի՝ , մոլեկուլում թթվածնի ատոմների միջև առկա է ոչ բևեռային կովալենտային կապ:
![aditya-birla-hydrogen-peroxide-500x500.png](https://resources.cdn.imdproc.am/edc3ab9f-4ec0-44bb-8667-2f02acff5993/aditya-birla-hydrogen-peroxide-500x500.png)
Նույն՝ -ի մոլեկուլում \(H-O\) կապերը բևեռային են:
\(H-Cl\), \(H-Br\) մոլեկուլներում կապն առաջանում է \(s-\) և \(p-\) ատոմային օրբիտալների \(s-p\) փոխծածկմամբ:
![1453123431_6-3-11-38 — копия.jpg](https://resources.cdn.imdproc.am/be3b32f6-43f8-4393-a6a9-657b9e08b78a/1453123431_6-3-11-38%20%E2%80%94%20%D0%BA%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%8F.jpg)
![1453123431_6-3-11-38.jpg](https://resources.cdn.imdproc.am/343279fb-81eb-414f-aba4-681ca8fc9395/1453123431_6-3-11-38.jpg)
![image027 — копия.jpg](https://resources.cdn.imdproc.am/4d36115a-2fb1-4d38-a434-03f3209db85e/image027%20%E2%80%94%20%D0%BA%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%8F.jpg)
Այս դեպքերում ընդհանուր էլեկտրոնային զույգը կամ օրբիտալների փոխծածկի տիրույթը խտանում, բևեռանում է դեպի առավել էլեկտրաբացասական տարրի ատոմը, մոլեկուլի այդ մասը ձեռք է բերում մասնակի բացասական, իսկ մյուս մասը՝ մասնակի դրական լիցք: Այդպիսի կապը կոչվում է բևեռային կովալենտային կապ:
Օրինակ քլորաջրածնի մոլեկուլում կապը բևեռային կովալենտային է:
![кс25.jpg](https://resources.cdn.imdproc.am/38c70df5-0a2d-4921-9d24-3a94f2630f40/%D0%BA%D1%8125.jpg)
Որքան մեծ լինի տարրերի էլեկտրաբացասականությունների տարբերությունը, այնքան ավելի բևեռացած կլինի կովալենտային կապը:
Եթե այդ տարբերությունը շաը մեծ է (հիմնականում մետաղ-ոչ մետաղ), ապա կովալենտային կապը «վերածվում է» իոնականի, այսինքն ընդհանրացված էլեկտրոնային զույգն անցնում է տարրերից մեկին:
Ոչ բևեռային, բևեռային կովալենտային և իոնային կապերի համեմատումը կարելի է տեսնել հետևյալ նկարում.
![bonds-13F0B3614251B9653D5.png](https://resources.cdn.imdproc.am/96fb85d2-5a45-430d-bc9d-7a7dae1cb164/bonds-13F0B3614251B9653D5-w500.png)
Սիգմա և պի կովալենտային կապեր.
Քննարկված բոլոր դեպքերում կովալենտային կապն առաջանում էր ատոմային օրբիտալների փոխծածկմամբ՝ ատոմների միջուկները միացնող առանցքի ուղղությամբ և կոչվում է սիգմա` կապ:
Ուշադրություն
Բոլոր միակի կապերը սիգմա՝ , կապեր են:
Նույն ատոմների միջև երկրորդ, երրորդ կապերի առաջացումը կատարվում է \(p\)- ատոմային օրբիտալների կողմնային, կրկնակի փոխծածկմամբ՝ միջուկները միացնող առանցքի երկու կողմերում և կոչվում է պի՝ կապ: Օրինակ էթենի մոլեկուլում ածխածնի ատոմների միջև առաջին կապը կապ է, իսկ երկրորդը՝ :
Վերջին դեպքում ատոմային օրբիտալների փոխծածկը կատարվում է ավելի փոքր չափով, ինչի պատճառով կապի էներգիան փոքր է կապի համեմատությամբ:
Ուշադրություն
Բազմակի կապերից միայն մեկը կարող է լինել սիգմա՝ կապ:
Կան բազմաթիվ կապ պարունակող նյութեր, օրինակներ՝
![Carbon_Dioxide0-312.jpg](https://resources.cdn.imdproc.am/e4ad6dac-10bc-448c-a559-efc812f15755/Carbon_Dioxide0-312.jpg)
![azot_molecula.gif](https://resources.cdn.imdproc.am/2841c47a-b5f5-4e4b-9b8c-6aa131998849/azot_molecula.gif)
ածխածնի (IV) օքսիդ ազոտ
![347812.jpg](https://resources.cdn.imdproc.am/4df87fb1-e4fc-4c3e-be1f-7350bbbf2cb8/347812.jpg)
![1313378185_khi-acetylene-c2h2.jpg](https://resources.cdn.imdproc.am/52bcfec2-70eb-4348-85c6-3d8b0d553ade/1313378185_khi-acetylene-c2h2.jpg)
էթիլեն (էթեն) ացետիլեն (էթին)
Աղբյուրները
Ա․ ԽԱՉԱՏՐՅԱՆ, Լ․ ՍԱՀԱԿՅԱՆ
Քիմիա-10, Երևան-2010