![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/nkar.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/lala1.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/lala2.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/text11.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/text12.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/text13.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/text0.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/zang1.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/zang2.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/check.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/text21.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/check.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/text22.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/check.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/text23.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/logo.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/hamar.png)
Նյութի ֆիզիկական վիճակները
Նյութի հիմնական ֆիզիկական վիճակներն են պինդ, հեղուկ և գազային ագրեգատային վիճակները:
![77affaf371d811dc236863c5d4c1de53.jpg](https://resources.cdn.imdproc.am/fccedf24-cd7d-420b-bf96-349c8ff34a07/77affaf371d811dc236863c5d4c1de53.jpg)
Պինդ և հեղուկ վիճակներում նյութը կազմող մասնիկները իրար մոտ են, միջմասնիկային հեռավորությունները համաչափելի են բուն մասնիկների չափերին: Միջմասնիկային փոխազդեցության ուժերը չափազանց մեծ են: Նշված վիճակները կոչվում են նյութի կոնդենսացված (խտացված) վիճակ:
Գազային վիճակում, ընդհակառակը, տասնապատիկ ավելի մեծ են միջմոլեկուլային հեռավորությունները և չափազանց թույլ դրանց միջև փոխազդեցության ուժերը:
Նյութը և մարմինը նկարագրող կարևորագույն ֆիզիկական հատկություններ են սեփական ծավալը, ձևը, սեղմելիությունը, խտությունը, մասնիկների շարժման բնույթը, դիֆուզիան և այլն:
Օրինակ՝ գազերը բնութագրվում են փոքր խտությամբ, մեծ սեղմելիությամբ, դիֆուզիայի մեծ արագությամբ և այլն: Գազերը չունեն ծավալ և ձև: Գազն ընդունում է այն անոթի ձևը, որում այն գտնվում է, իսկ ծավալն էլ համընկնում է անոթի ծավալին:
Հեղուկներն ունեն որոշակի ծավալ, սակայն ընդունում են այն անոթի ձևը, որում գտնվում են, իսկ պինդ նյութերն ունեն և՛ սեփական ձև, և՛ սեփական ծավալ:
![SOLID LIQUID GAS.jpg](https://resources.cdn.imdproc.am/f2a00f6e-e587-4e0e-b374-fd9b20dcbd48/SOLID%20LIQUID%20GAS-w631.jpg)
Ջերմաստիճանի ազդեցությամբ նյութը կարող է անցնել մի ագրեգատային վիճակից մյուսին, որն անվանում են ֆազային անցում:
Օրինակ՝ պինդ-հեղուկ անցումը կոչվում է հալում և բնութագրվում է հալման ջերմաստիճանով, իսկ հեղուկ-գազ անցումը կոչվում է գոլորշացում և բնութագրվում է եռման ջերմաստիճանով:
Գիտական հետազոտություններում օգտագործվում է ջերմաստիճանների երկու սանդղակ՝ Ցելսիուսի և Կելվինի: Ըստ Ցելսիուսի սանդղակի սառույցի հալման ջերմաստիճանը է, իսկ ջրի եռման ջերմաստիճանը՝ :
Կելվինի սանդղակը կոչվում է բացարձակ ջերմաստիճանների սանդղակ և տարբերվում է Ցելսիուսի սանդղակից մոտ \(273\), իսկ ավելի ճշգրիտ՝ \(273,15\) աստիճանով՝
![0019-014-Temperaturnaja-shkala-Kelvina.jpg](https://resources.cdn.imdproc.am/e3ddf460-65e1-4707-a9b6-68da84b864ef/0019-014-Temperaturnaja-shkala-Kelvina-w658.jpg)
Մոլեկուլային և ոչ մոլեկուլային կառուցվածքով նյութեր
Կախված պինդ ագրեգատային վիճակում նյութը կազմող մասնիկների և նրանց միջև փոխազդեցության ուժերի բնույթից, բոլոր նյութերը բաժանվում են չորս խմբի:
Օրինակ՝
![կյգ.png](https://resources.cdn.imdproc.am/a1450a51-621c-4f2d-b8de-760f460c892e/%D5%AF%D5%B5%D5%A3-w658.png)
![48-0.png](https://resources.cdn.imdproc.am/98db88b8-58ab-4f3d-ae91-6b322755ecc7/48-0-w658.png)
Մոլեկուլային կառուցվածքով նյութերը բաղկացած են մոլեկուլներից: Նրանց բյուրեղավանդակի հանգույցներում գտնվում են առանձին մոլեկուլներ, որոնց միջև գործում են համեմատաբար թույլ միջմոլեկուլային ուժեր: Սովորական պայմաններում դրանք գազերն են, հեղուկները և ցածր հալման և եռման ջերմաստիճան ունեցող պինդ նյութերը:
Ատոմային և իոնային կառուցվածքով նյութերի բյուրեղավանդակների հանգույցներում գտնվող ատոմների և իոնների միջև գործում են ամուր կովալենտային և իոնային կապեր, ինչի հետևանքով այդ նյութերը գտնվում են միայն պինդ ագրեգատային վիճակում և ունեն բարձր հալման ջերմաստիճան:
Մետաղների բյուրեղավանդակի հանգույցներում գտնվում են մետաղի դրական իոններ, իսկ բյուրեղի ողջ ծավալում՝ ընդհանրացված էլեկտրոններ: Մետաղների հալման ջերմաստիճանները տատանվում են շատ լայն տիրույթում:
Աղբյուրները
Ա․ ԽԱՉԱՏՐՅԱՆ, Լ․ ՍԱՀԱԿՅԱՆ
Քիմիա-10, Երևան-2010