![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/nkar.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/lala1.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/lala2.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/text11.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/text12.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/text13.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/text0.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/zang1.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/zang2.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/check.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/text21.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/check.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/text22.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/check.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/text23.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/logo.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/hamar.png)
Ֆիզիկական և քիմիական երևույթներ
Մեր շուրջն անընդհատ տեղի են ունենում փոփոխություններ:
Բնության մեջ տեղի ունեցող փոփոխությունները կոչվում են բնական երևույթներ:
Այն երևույթները, որոնց ընթացքում նյութերը (մարմինները) փոխում են վիճակը, ձևը, չափերը, կոչվում են ֆիզիկական երևույթներ: Ֆիզիկական երևույթների ընթացքում նյութերը չեն փոխարկվում այլ նյութերի, այսինքն՝ նոր նյութեր չեն առաջանում:
Ֆիզիկական երևույթները լինում են՝
Մեխանիկական (մարմինների շարժում),
![jeep.gif](https://resources.cdn.imdproc.am/998aeb8c-4c22-4798-9bb9-616748d9451c/jeep.gif)
Ջերմային (գոլորշացում, անձրև, ձյուն, սառույցի հալվելը, ջրի տաքանալը),
![1-V-LCpU4QSiSVISlBbY00vA.gif](https://resources.cdn.imdproc.am/8505443b-afc2-46c9-816c-2204752f1de4/1-V-LCpU4QSiSVISlBbY00vA.gif)
Լուսային (արևի լուսավորելը, կայծակի բռնկում),
![Lightnings_sequence_2_animation.gif](https://resources.cdn.imdproc.am/0dbb4445-9441-461a-8f1b-e41bc38a3bce/Lightnings_sequence_2_animation.gif)
Ձայնային (տարբեր տեսակի ձայների առաջացումն ու տարածումը),
![220px-Communication.gif](https://resources.cdn.imdproc.am/678f558c-4ec7-4a5c-a5fd-0763df3162ce/220px-Communication.gif)
Էլեկտրական (կենցաղային սարքեր, կայծակ),
![howrelayswork_1268481842.gif](https://resources.cdn.imdproc.am/93ce8f32-fb9c-47c2-aa46-3e9160d983b6/howrelayswork_1268481842.gif)
Մագնիսական (սովորական մագնիսի կողմից երկաթե առարկաներ ձգելը) և այլն:
![0008.gif](https://resources.cdn.imdproc.am/f6e5e3e8-2b08-4c7e-a497-b86d2aadc1fa/0008.gif)
Առօրյա կյանքում հաճախ հանդիպում ենք այնպիսի երևույթների, որոնց ընթացքում որևէ նյութ փոխարկվում է մեկ այլ նյութի:
Այն երևույթները, որոնց ընթացքում նյութերը փոխարկվում են մեկը մյուսի, այսինքն՝ այլ բաղադրությամբ և հատկություններով նոր նյութեր են առաջանում, կոչվում են քիմիական երևույթներ:
Քիմիական երևույթների օրինակներ են՝
Վառելանյութի այրվելը,
![6-ogon-320.gif](https://resources.cdn.imdproc.am/8185afab-5dd4-4f16-bfd1-a88dfb4e48ef/6-ogon-320.gif)
Երկաթի ժանգոտելը և այլն:
![tXq95ug.gif](https://resources.cdn.imdproc.am/4f4f69c9-2680-4fec-917a-e420eee2764d/tXq95ug.gif)
Քիմիական երևույթներն այլ կերպ կոչվում են նաև քիմիական փոխարկումներ կամ քիմիական ռեակցիաներ:
Քիմիական ռեակցիաների հատկանիշները
Քիմիական ռեակցիային ուղեկցող երևույթնեերն են.
Գույնի փոփոխությունը: Լուցկու հատիկի այրման ընթացքում նրա գույնը փոխվում է:
![001.gif](https://resources.cdn.imdproc.am/64becb6e-cfaa-4d94-9b39-94ee09c5a904/001.gif)
Համի փոփոխությունը: Միսը եփվելիս փոխում է համը:
![boiling-water.gif](https://resources.cdn.imdproc.am/664c5d5d-bac9-4b46-89b5-d9b65d5aac07/boiling-water.gif)
Հոտի հայտնվելը կամ անհետանալը: Որոշ նյութերի փոխազդեցության դեպքում կարող է առաջանալ հոտ: Օրինակ, երբ կաթը թթվում է կամ փտում է, ապա տարածվում է յուրահատուկ տհաճ հոտ:
![image02-3.png](https://resources.cdn.imdproc.am/d38cf080-527b-4673-bc43-b88922abd0d2/image02-3-w317.png)
Գազի անջատումը կամ կլանումը: Որոշ քիմիական ռեկացիաների ընթացքում անջատվում է գազ` պղպղջակների տեսքով:
![1350728591901.gif](https://resources.cdn.imdproc.am/088849d2-d9bd-4a9b-a840-9866c91e2f9b/1350728591901.gif)
Ջերմության անջատումը կամ կլանումը: Թղթի կամ ցանկացած նյութի այրման ընթացքում ջերմություն է անջատվում:
Լույսի անջատումը: Այրման ընթացքում անջատվում է նաև լույս:
![giphy.gif](https://resources.cdn.imdproc.am/b9207bcf-9a36-4692-b043-5d733d9fbeba/giphy.gif)
Նստվածքի առաջացումը կամ անհետացումը:
![blue_sand_covered_in_hydrophobic_coating-2521.gif](https://resources.cdn.imdproc.am/00d484e1-6a8e-4e23-9b52-057b95374adf/blue_sand_covered_in_hydrophobic_coating-2521.gif)
Քիմիական ռեակցիաների ընթանալու պայմաններ
Որպեսզի տեղի ունենան քիմիական ռեակցիաներ, անհրաժեշտ են որոշակի պայմաններ.
3. Լույսի ազդեցություն: Արեգակի լույսի ազդեցությամբ կանաչում են տերևները, գունաթափվում են շորերը, ներկանյութերը:
4. Էլեկտրական հոսանքի առկայություն: Ջրի քայքայումը տեղի է ունենում միայն էլեկտրական հոսանք անցնելիս:
5. Ճնշումը: Գազային նյութերում քիմիական ռեակցիաների համար ճնշումը կարևոր պայման է:
Աղբյուրները
1. Բնագիտություն 6: Հանրակրթական դպրոցի 6-րդ դասարանի դասագիրք / Է. Ղազարյան, Ա. Թռչունյան, Գ. Մելիքյան, Հ.Խաչատրյան.– Եր.: Աստղիկ գրատուն, 2013 թ.
2. Բնագիտություն 6: Հանրակրթական դպրոցի 6-րդ դասարանի դասագիրք/ Գ. Պետրոսյան, Լ. Գրիգորյան, Ա.Կարապետյան, Գ Ալեքսանյան, Երևան -2013, Զանգակ հրատարակչություն