![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/nkar.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/lala1.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/lala2.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/text11.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/text12.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/text13.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/text0.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/zang1.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/zang2.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/check.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/text21.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/check.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/text22.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/check.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/text23.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/logo.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/hamar.png)
Արմատամտրակավորնորի տիպի բնութագիրը
Արմատամտրակավորների տիպ.
Արմատամտրակավորներն ունեն պարզագույն կառուցվածք և շարժվում են կա՛մ կեղծ ոտիկների, կա՛մ մտրակների օգնությամբ: Ինչպես արդեն գիտեք, արմատամտրակավորների տիպն ունի երկու դաս՝ արմատոտանիների և մտրակավորների: Տվյալ դասերն ունեն մեծ բազմազանություն, ինչպես սննդառության ձևերի, եղանակների, այնպես էլ բջջային արտաքին կառուցվածքի և բնակության միջավայրի:
![78.jpg](https://resources.cdn.imdproc.am/6e87498a-0185-4998-a633-2728914f25c1/78-w658.jpg)
Արմատոտանիների դաս: Այս դասի մեջ ընդգրկված են այն նախակենդանիները, որոնք չունեն բջջի կայուն ձև և զուրկ են արտաքին ամուր թաղանթից: Նրանց բջջի ցիտոպլազմայի շարժումը որևէ ուղղությամբ առաջացնում է արտափքումներ՝ ելուստներ, որոնք էլ դրսևորվում են որպես կեղծ ոտիկներ: Կեղծ ոտիկներով նրանք կարողանում են տեղաշարժվել և սնունդ հայթհայթել:
Արմատոտանիներին բնորոշ ներկայացուցիչը սովորական ամեոբան է: «Ամեոբա» թարգմանաբար նշանակում է փոփոխվող:
![DucS.gif](https://resources.cdn.imdproc.am/6a71fb78-93f8-443b-9f84-85d1551867d1/DucS.gif)
Ամեոբայի կենսամիջավայրը և կառուցվածքը: Փոքր ջրամբարներում, նաև ջրափոսերում ու տիղմի մեջ կարող է բնակվել ամեոբան, որը \(0,2-0,5\) մմ մեծությամբ միաբջիջ կենդանի է: Այն արտաքինից հիշեցնում է դոնդողագնդիկի, որի բջիջը կազմված է շարժուն ցիտոպլազմայից, օրգանոիդներից և ունի մեկ կորիզ, որը ղեկավարում է նրա կենսագործունեությունը:
![տ.jpg](https://resources.cdn.imdproc.am/6a354a1a-5517-4910-95f4-a0189d65f482/%D5%BF-w658.jpg)
Սննդառությունը: Ամեոբայի համար սնունդ են դառնում միաբջիջ ջրիմուռները և այլ քայքայվող սննդային մասնիկները: Ամեոբան կեղծ ոտիկներով շրջապատում է սնունդը, ապա կուլ տալիս՝ վերցնելով իր ցիտոպլազմայի մեջ: Այնուհետև ցիտոպլազմայում սննդի շուրջ ձևավորվում է մարսողական վակուոլ, որի մեջ ընթանում է սննդի մարսումը: Սննդի չմարսված մնացորդները դուրս են բերվում բջջից ուղղակի կերպով:
![0-12.png](https://resources.cdn.imdproc.am/e138c60c-0571-42eb-8e1e-579cd1f24ac2/0-12-w1004.png)
Շնչառությունը: Ամեոբան թթվածնի և ածխաթթու գազի միջև գազափոխանակությունը իրականացնում է բջջի ողջ մակերեսով: Ամեոբայի շնչառության հիմքում դիֆուզիայի օրենքն է:
Արտաթորությունը: Ինչպես արդեն գիտեք, կենդանիների նյութափոխանակությունը սերտ կապված է ջրի հետ: Որոշ թունավոր և անպիտան արգասիքներ ջրում լուծելի են և հեռացվում են ջրի ավելցուկի հետ միասին: Ամեոբան ունի կծկողական վակուոլ՝ բնորոշ նաև քլամիդոմոնադին, որի օգնությամբ կատարվում է ավելցուկ ջրի և արգասիքների արտազատումը:
Բազմացումը: Ամեոբան բարենպաստ պայմաններում բազմանում է անսեռ եղանակով: Անսեռ բազմացումը ընթանում է բազմակիսման միջոցով:
![i.jpg](https://resources.cdn.imdproc.am/1d4cbc3d-d90a-4a31-b40d-c62b162f17ec/i-w1002.jpg)
Ցիստայի առաջացումը: Ամեոբան անբարենպաստ պայմաններին դիմակայում է միաբջիջ ջրիմուռների նման: Եթե ջրիմուռները առաջացնում են սպոր, ապա ամեոբան սկզբնավորում է ցիստա: Սպորը և ցիստան ունեն նույն գործառնական նշանակությունը: Գարնանը ամեոբան ցիստայից կրկին վերաճում է ակտիվ բջջի:
![0-01.png](https://resources.cdn.imdproc.am/2211ee64-09ee-4b13-88b2-59f4458accf7/0-01-w984.png)
Մտրակավորների դաս: Մտրակավորները մարմնի կայուն ձև և մեկ կամ մի քանի մտրակներ ունեցող նախակենդանիներ են: Հիմնականում ջրային կենսակերպ վարող օրգանիզմներ են:
Նրանց բնորոշ են սննդառության երեք տիպերն էլ՝ ավտոտրոֆ, հետերոտրոֆ, միքսոտրոֆ: Միքսոտրոֆ մտրակավորներից է կանաչ էվգլենան:
![GlassAnguishedAmphibian-size_restricted.gif](https://resources.cdn.imdproc.am/7698ee06-efba-404e-9b33-91174c1da175/GlassAnguishedAmphibian-size_restricted.gif)
Կանաչ էվգլենայի կենսամիջավայրը, սննդառությունը և կառուցվածքը: Էվգլենան քաղցրահամ ջրամբարներում բնակվող \(0,05\) մմ մեծությամբ կանաչ օրգանիզմ է, որը իլիկաձև է և ունի մեկ մտրակ: Էվգլենան ցերեկը կատարում է ֆոտոսինթեզ, իսկ գիշերը սննդառում որպես հետերոտրոֆ:
Շնչառությունը և արտաթորությունը: Համարժեք է ամեոբային շնչառությանը և արտաթորությանը: Էվգլենայի մարմնի առջևի ծայրում գտնվող կծկողական վակուոլը շրջապատված է հավաքող խողովակներով, որոնք իրենց պարունակությունը պարբերաբար դատարկում են կծկվող վակուոլի մեջ:
![0-09.png](https://resources.cdn.imdproc.am/66131443-5053-4488-8459-fd14e628e975/0-09-w555.png)
Գրգռականություն: Էվգլենան ունի կարմիր լուսազգայուն աչիկ, որով կարողանում է տարբերակել լույսի առկայությունը: Էվգլենան օժտված է դրական ֆոտոտաքսիսով:
Դրական ֆոտոտաքսիսը գրգռականության ձև է, որը նրան առաջնորդում է դեպի լույսի աղբյուրը:
Բազմացումը: Էվգլենայի բազմացումը կատարվում է նույն կերպ՝ անսեռ եղանակով: Եթե ամեոբայի բջիջը կիսվում է պատահական սկզբունքով, ապա էվգլենան կիսվում է խիստ կանոնակարգված՝ մարմնի երկարությամբ: Կիսման արդյունքում ի հայտ են գալիս երկու դուստր բջիջներ, որոնք լրիվ նույնական են միմյանց և մայրական - նախնական բջջի հետ:
![1113.png](https://resources.cdn.imdproc.am/09d6deea-7b52-4ac0-b20c-962efafa1438/1113-w1105.png)
Ցիստայի առաջացումը: Էվգլենան ևս անբարենպաստ պայմաններում ցիստավորվում է՝ կորցնելով մտրակը:
Աղբյուրները
Կենսաբանություն. Կենդանի օրգանիզմների բազմազանությունը, 7 դասարան // Տ. Թանգամյան, Ս. Սիսակյան // Երևան, «Տիգրան Մեծ», 2013, էջ 64-66
https://www.voprosy-kak-i-pochemu.ru/wp-content/uploads/rasten.jpg
http://allexpert.com.ua/wp-content/uploads/2016/04/zamorozkag_3996421_19118970.jpg
http://shokoladnica.com.ua/assets/images/8/6672.jpg
https://thumbs.gfycat.com/GlassAnguishedAmphibian-size_restricted.gif