![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/nkar.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/lala1.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/lala2.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/text11.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/text12.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/text13.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/text0.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/zang1.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/zang2.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/check.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/text21.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/check.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/text22.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/check.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/text23.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/logo.png)
![](https://www.imdproc.am/upload/yp2/hamar.png)
Արդեն գիտենք երկարության չափման միավորները, օրինակ՝ :
Գիտենք նաև հարթ պատկերների մակերեսների չափման միավորները, օրինակ՝ :
Տարածական մարմինների դեպքում չափում են նաև ծավալը և դրա համար պետք են համապատասխան չափման միավորները:
Որպես ծավալի չափման միավոր ընդունում են այն խորանարդի ծավալը, որի բոլոր կողերը հավասար են \(1\) երկարության չափման միավորի:
![Tilpums1.png](https://resources.cdn.imdproc.am/b3b2503b-b1b9-491d-91c5-b252e8fb2320/Tilpums1-w95.png)
Արտասանում ենք այսպես՝ խորանարդ միլիմետր, խորանարդ սանտիմետր, խորանարդ դեցիմետր, խորանարդ մետր, խորանարդ կիլոմետր:
Հեղուկների ծավալները չափելիս հաճախ, որպես չափման միավոր օգտագործում են լիտրը:
Եթե չափում ենք ուղղանկյունանիստի ծավալը, ապա պետք է պարզենք, թե քանի՞ փոքր (միավոր) խորանարդ է տեղավորվում նրա մեջ:
Օրինակ
Դիցուք ուղղանկյունանիստի հիմքում \(3\) սմ և \(4\) սմ կողմերով ուղղանկյուն է: Այդ ուղղանկյունը ծածկելու համար պետք է \(3·4 = 12\) հատ փոքր քառակուսի: Նրանք ծածկում են ուղղանկյունանիստի առաջին շերտը:
![]() | ![]() |
Ուղղանկյունանիստի բարձրությունը որոշում է, թե քանի՞ շերտ պիտի ծածկել:
![]() | ![]() |
Եթե բարձրությունը \(3\) սմ է, ապա ուղղանկյունանիստն ունի \(3\) շերտ: Արդյունքում, ամբողջ ուղղանկյունանիստը լցնելու համար ընդամենը պետք է \(3·3·4 = 36\) փոքր խորանարդ: Սա նշանակում է, որ ուղղանկյունանիստի ծավալը \(36\ սմ³\) է:
Տեսանք, որ իմանալով խորանարդի երեք կողերը՝ չափումները, կարողանում ենք հաշվել ուղղանկյունանիստի ծավալը:
Դիցուք \(a\)-ն, \(b\)-ն և \(c\)-ն ուղղանկյունանիստի չափումներն են, ապա ուղղանկյունանիստի ծավալը կարելի է հաշվել \(V = a·b·c\) բանաձևով:
Աղբյուրները
Բ. Նահապետյան, Ա. Աբրահամյան, Մաթեմատիկա 5-րդ դասարան, Մակմիլան-Արմենիա, 2006: